Przebywając prze długi okres w ograniczonej przestrzeni, samemu lub
z członkami rodziny,   każdy ma prawo taką sytuację  źle znosić . W relacjach rodzinnych mogą  wystąpić  problemy w prawidłowej komunikacji, a drobne kłopoty urosną do rangi konfliktów, nie do rozwiązania. Wcześniej była możliwość odreagowania sprzeczek, najczęściej poprzez wyjście z domu na spacer, na rower, spotkanie ze znajomymi. Może  również pojawić się obawa, jak ma wyglądać dalszy pobyt w domu. Nikt nie zna czasu trwania tej sytuacji. W pierwszych dniach akcji „Zostań w domu”, dzieci i dorośli starali się przystosować do nowych warunków życia. Zagospodarowywali czas prześcigając się w pomysłach.  Jednak czym dłuższy będzie okres  odizolowania, tym bardziej mogą wypalać się pomysły na spędzanie czasu w domu,  
a dodatkowo może pojawiać się lęk, co będzie dalej. Długotrwałe, negatywne myślenie i denerwowanie się może przeistoczyć się w stres. Jak wynika
z przekazu lekarzy,  czas spędzany w domu może potrwać kilka tygodni. Więc należy zadbać nie tylko o zdrowie fizyczne, ale także psychiczne.

Według WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) zdrowie  to stan dobrostanu, który możemy osiągnąć tylko wtedy, gdy zadbamy o wszystkie jego aspekty, od fizycznego, przez psychiczny, a także społeczny. 

W obecnej sytuacji zostały zaburzone proporcje  pomiędzy tymi obszarami naszego funkcjonowania. Zmieniły się styl i tempo życia.  Zacząć  może również towarzyszyć nieustannie stres, który  wyraźnie odbije się na zdrowiu psychicznym.

Nie należy dopuszczać do sytuacji, gdy stres zacznie wpływać na zdrowie
i życie.  Można temu zapobiec poprzez stosowanie  profilaktyki. Wskazane jest  znalezienie w domu miejsca, tzw. oazy spokoju w którym będzie można chwilę poświęcić na relaks.   Zapewni on energię do  przetrwania  w dobrym zdrowiu psychicznym w każdym, następnym dniu  tej trudnej dla każdego sytuacji.

Co należy wiedzieć o stresie?

Stres to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki
a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie.

Stres – ujęcie biologiczne – stres to wewnętrzny stan organizmu spowodowany przez utratę równowagi między nim, a światem zewnętrznym lub wewnętrznym, - to zespół zmian fizjologicznych organizmu pojawiających się
w odpowiedzi na działanie bodźców szkodliwych ( wzrost napięcia).

Stres – ujęcie psychologiczne – stres to zmiany w psychologicznych mechanizmach regulacyjnych i czynnościach pod wpływem różnego rodzaju trudnych sytuacji.

Stres – jest to zjawisko naturalne, które towarzyszy ludziom w trakcie ich społecznego życia. Każdy człowiek podlega rozmaitym naciskom ze strony otoczenia ( innych ludzi, sytuacji życiowych), które wywołują w nim stan wewnętrznego napięcia. Mówimy wtedy, że znajduje się on pod wpływem stresu.

Stres kojarzy nam się z czymś negatywnym. Trzeba jednocześnie pamiętać, że do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne jest pewne napięcie. Każdy z nas na pewno doświadczył nudy, która pojawia się, gdy zbyt długo nie podejmujemy żadnych zadań. Odpowiednia porcja stresu pobudza do działania, motywuje, ma pozytywny wpływ na naszą samoocenę
i ogólny rozwój. Jeśli znowu napięcie towarzyszy nam zbyt długo lub za często – wtedy jego działanie może być szkodliwe. Nadmierny stres negatywnie wpływa na reakcje fizjologiczne, zachowanie, emocje i myślenie. Dlatego bardzo ważną sprawą jest umiejętność utrzymywania napięcia w optymalnych dla każdego granicach – np. poprzez unikanie sytuacji stresujących.

Oznaki stresu:
w sferze fizjologicznej ( bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni, zmiany ciśnienia krwi, suchość w ustach, ból pleców, szyi, głowy i innych części ciała, niestrawność, bezsenność;

w sferze myślenia ( luki w pamięci, zapominanie, brak koncentracji, brak zainteresowania);

 w sferze emocji- lęk, depresja, rozdrażnienie,  nerwowość, złość, zamykanie się w sobie, zakłopotanie);

w sferze zachowań ( trudności z mówieniem, impulsywność, drżenie,
tiki nerwowe, wysoki i nerwowy śmiech, zgrzytanie zębami, zmiany
w odżywianiu, zażywanie leków, intensywne palenie papierosów);

 w sferze filozofii życiowej ( bezradność, bezosobowe podejście
do wykonywanych zadań, kwestionowanie wartości).
Trzystopniowy model stresu zwany ogólnym zespołem przystosowania.

Pierwszym etapem reakcji na stres jest sygnał alarmowy, mobilizujący do natychmiastowego działania, potocznie określany jako imperatyw uciekaj albo walcz.

Kolejne stadium to stadium odporności. Organizm adoptuje się do dalszego oddziaływania stresora, uruchamiając procesy metaboliczne, pomagające utrzymać wysoki poziom hormonów.

Trzecia faza to wyczerpanie fizycznych, emocjonalnych i intelektualnych zasobów, którymi człowiek dysponuje.

Stres to stan organizmu, w którym dochodzi do zachwiania równowagi między zasobami organizmu a obciążeniami, którym organizm ten jest poddany.

Stres pozytywny ma dobroczynny wpływ – jest przyjemny, działa korzystnie, motywuje do działania.

Stres negatywny pojawia się gdy człowiek ma za mało potrzebnych do wykonania jakiegoś zadania- umiejętności lub wyzwanie jest dla niego trudne.

Objawy psychiczne stresu

• niepokój, strach, przerażenie
• gniew
• pustka w głowie
• pogorszenie się pamięci
• trudności w koncentracji uwagi i w podejmowaniu decyzji
• poczucie bezradności
• kłopoty ze snem

 

Objawy fizjologiczne stresu

• płytki, przyspieszony puls
• przyspieszone tętno
• skoki ciśnienia
• wzrost napięcia mięśniowego
• odczucie chłodu lub gorąca
• pocenie się
• kłopoty żołądkowe

 

Ciało i psychika są ze sobą ściśle sprzężone. Obciążenie jednej z tych sfer przenosi się na drugą.

Dlatego zmęczenie fizyczne, choroby, infekcje i urazy mogą osłabić psychikę. Ciężkie przeżycia psychiczne mogą obniżyć odporność na infekcje, sprzyjać chorobom.

Przewlekły lub powtarzający się stres może powodować choroby.
Warto zatem uczyć się radzenia sobie ze stresem. Skuteczne zmaganie się
z nim wzmacnia nas i uodparnia.

Dobre opanowanie radzenia sobie ze stresem zapewni nam komfort życia - uchroni przed nudą, ale i przed zmaganiami ponad nasze siły.

JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED STRESEM I RADZIĆ SOBIE Z JEGO SKUTKAMI?

 

• ·     Dbaj o odporność organizmu poprzez zdrowy styl życia, m.in. Prawidłowe odżywianie się, dbanie o sprawność fizyczną.
• ·     Dostrzegaj dobre strony rzeczywistości, np. mam możliwość nadrobienia kontaktów z rodzina.
• ·     Dostrzegaj dobre strony i swoje możliwości.
• ·     Staraj się panować nad sytuacją, przewidywać ją i być gotowym na wszystko- nie bój się nowych wyzwań.
• ·     Nie bądź sam! Zwróć o pomoc do bliskiej osoby.
• ·     Nie bój się objawów stresu, naucz się radzić sobie z nimi i przeciwdziałać im.
• ·     Znajdź swój sposób na wyhamowanie emocji:, czas spędzony
  z najbliższymi, relaksującą kąpiel, szczerą pogaduchę z przyjacielem za pośrednictwem komunikatorów.
• Korzystaj z tego, co Cię cieszy, co Cię bawi – wówczas z większą energią przystąpisz do rozwiązywania problemów.

 

SPOSOBY  NA STRES

Relaksacja jako naturalna metoda antystresowa jest świadomą, ukierunkowaną działalnością , której celem jest eliminacja napięcia mięśniowego oraz obniżenie aktywności myślowej i emocjonalnej. Służą do tego różnego rodzaju techniki.

Automasaż relaksacyjny – wykonywany na samym sobie. Naciska się na określone miejsca na ciele. Działa jak akupresura, jest rodzajem masażu punktowego. Odblokowuje kanały energetyczne, przez które przepływa energia.

Relaksacja przez oddech jest najprostszym sposobem świadomego oddychania. Obserwujemy każdy swój wdech i wydech. Oddychamy przez nos, albo wdychamy powietrze nosem a wydychamy ustami. Następuje dotlenienie organizmu. Człowiek nie czuje się śpiący. Zaletą tej techniki jest wykonanie ćwiczeń w szkole czy przedszkolu jako chwila przerwy w zajęciach lekcyjnych.

Technika Alexandra nazywana jest metodą reedukacji psychofizycznej, ponieważ uczy świadomego przywracania naturalności i swobody psychofizycznej organizmu. Inaczej mówiąc prowadzi do eliminowania nieprawidłowych nawyków nadwerężających organizm lub ograniczających swobodę jego działania, a dotyczących codziennych ruchów i zachowań. Mimo że powstała na początku XX wieku, dopiero w ciągu ostatnich kilkunastu lat jest coraz bardziej doceniana i stosowana. 

Jej szczególny charakter polega na tym, że nie proponuje dodatkowych ćwiczeń czy reżimów psychofizycznych, lecz uczy obiektywnej obserwacji siebie oraz świadomego wyboru sposobu działania, najefektywniejszego dla danej czynności.

Kinezjologia, Metoda Dennisona czyli Kinezjologia Edukacyjna
to metoda terapii i twórczej pracy oparta na znajomości wpływu ruchu na obszary mózgu odpowiedzialne za pamięć i zdolność uczenia się. Stosowana jest zarówno w pedagogice specjalnej dzieci (dysleksja, dysgrafia, ADHD) jak
u dorosłych. Opiera się w praktyce na seriach ćwiczeń ruchowych, które działają pobudzająco na mózg i system nerwowy. Znana jest także jako Gimnastyka Mózgu. Trening przypomina metody stosowane w rehabilitacji ruchowej
i rekonwalescencji przywracającej funkcje ruchowe i sprawności umysłowe.

Wizualizacja polega na świadomym i aktywnym sterowaniu wyobraźnią w celu osiągania stanów wyciszenia psychicznego. Jest procesem uruchamiania doświadczeń wzrokowych oraz emocji dla przyszłych działań i planów. Jej celem jest wywołanie w umyśle nie tylko pozytywnych wydarzeń, ale także przygotowanie się na ewentualna porażkę.     Ćwiczenia wyobraźni na określone tematy wprowadzają w stan rozluźnienia .Wizualizacja krajobrazów (np. morza, gór, lasów, jezior) połączona z sugestiami spokoju, rozluźnienia, bezpieczeństwa i dobrego nastroju. Ćwiczenia te stymulują rozwój myślenia obrazami, ich stosowanie może pomóc opanować nowy materiał oraz uczyć kreatywności.

Trening według Schulza  polega na monotonnym, stosunkowo długim powtarzaniu sobie sugestii dotyczących części naszego ciała.
Na początek, możemy skupić się na swoich ramionach, albo rękach
i monotonnie powtarzać przez kilka minut sugestię.

Techniki relaksacyjne zastosowane przez Jacobsona w pracy z dziećmi polegają na zabawach wymagających na przemian napinania i rozluźniania mięśni. Opanowanie umiejętności odczuwania powyższych wrażeń jest szczególnie ważna dla dzieci z nadpobudliwością, których mięśnie nieświadomie pozostają w stania ciągłego napięcia.

Muzykoterapia to relaksacja dźwiękiem. Wykorzystywana jest  spokojna muzyka,  którą słucha się wygodnie rozłożonym ciele w fotelu przez około 20 minut. Kojące dźwięki pozwalają dostrzegać ukryte emocje. „ Przy wyciszonym umyśle dźwięki szumu drzew, szmeru górskiego potoku, odgłosów ptaków, melodii akustycznego instrumentu czy ludzkiego śpiewu kreują czy też odwołują się do odpowiednich stanów umysłu. Pomaga to w zauważaniu różnorodności naszych naturalnych odczuć i reakcji.”

Bajkoterapia jako technika relaksacji przeznaczona jest przede wszystkim  dla dzieci. Dzieci szczególnie przeżywają wszelkie trudne sytuacje, które pamiętają długo i często mają wpływ na ich dorosłe życie. Nie umieją opowiadać o swoich problemach, ani zwrócić się o pomoc. Nie znają sposobu radzenia sobie w sytuacjach trudnych.

Czytając czy opowiadając bajki terapeutyczne dotyczące różnych sytuacji życiowych, których nie sposób ominąć. Obrazując różne sposoby rozumienia jednej i tej samej sytuacji, przedstawia się wielość sposobów reagowania: efektywność i nieefektywność, satysfakcję i niesatysfakcję. Dziecko poznaje niebezpieczne wydarzenia w bezpiecznej sytuacji. Oswaja się z nimi, rozumie je i zna sposoby radzenia sobie. Bajki pozwalają zinterpretować wiele sytuacji życiowych. Wiedza ta ma za zadanie ułatwić dziecku rozumienie najróżniejszych sytuacji życiowych. Pozwala uświadomić emocje i sposoby działania, tak
by później łatwiej rozwiązywało trudności napotkane na swej drodze.

Choreoterapia  to aktywna praca z ciałem poprzez taniec i ruch
w towarzystwie różnorodnej muzyki, ale zawsze o pozytywnych wibracjach. Ruch wypływający z ciała w połączeniu z rytmem muzyki pomagają zharmonizować ciało, umysł i duszę. Terapia tańcem bazuje na twórczej ekspresji ruchowej i improwizacji tanecznej.

Joga to technika przeznaczona dla młodzieży. Celem statycznych ćwiczeń jest uzyskanie zrównoważenia wewnętrznego poprzez oddziaływanie na układ nerwowy. Zadaniem ćwiczeń jest wzmocnienie i ochrona ciała przed chorobami i utrzymanie harmonii psychofizycznej.

Można wyróżnić także najprostsze techniki, które mają na nas zbawienny wpływ na organizm człowieka. Wystarczy poświęcić kilka chwil dla siebie żeby się odprężyć, np.: patrzenie w płomień świecy czy w ogień siedząc przy ognisku lub przed kominkiem, głaskanie zwierzaka, przytulanie się do drzewa
i niezastąpiony serdeczny śmiech.

Wykorzystywanie relaksacji przynosi same korzyści. Dzięki systematycznym ćwiczeniom następuje odprężenie i uspokojenie organizmu. Przyswojenie sobie umiejętności relaksowania pozwala na jasny, obiektywny wgląd w samego siebie. Taki stan likwiduje niepokój, lęk, a wyzwala poczucie spokoju i pewności. W następstwie wyzwala się chęć zdobywania osiągnięć. Sukcesy dają poczucie satysfakcji z życia i mobilizują do jeszcze większej aktywności.

                                                                                                           
Opracowała

Anna Bandurska